Ik ben op bezoek bij Andrea op een zondag dat ze geen dienst heeft als koster in de kerk van Scharsterbrug. Een hartelijk ontvangst met koffie en szaloncukor, suikerbrood en gevulde speculaas. Die combinatie is interessant. Hoe viert Andrea kerst met haar kinderen Zsolt en Kinga. Welke Hongaarse gewoontes horen daarbij en welke Nederlandse tradities zijn daarbij gekomen?
In Hongarije is de gewoonte om de middag voor kerst te beginnen met het versieren van de kerstboom. Iedereen is om 14:00 vrij, het sociale leven verplaatst zich naar binnen. Het openbaar vervoer gaat over op de nachtroute. Er wordt een kerstboom versiert en de avond voor kerst wordt er witvis met tartaarsaus gegeten. De vis en brood herinnert de Hongaren eraan dat er altijd genoeg eten is; net als het verhaal van de 5 broden en twee vissen van Jezus. Er is genoeg.
Kerstavond wordt met het gezin gevierd. Er zijn cadeautjes onder de kerstboom. Als de kinderen na eten in de sneeuw spelen en kerstengelen maken en sneeuwpoppen bouwen worden er snel cadeautjes onder de boom gelegd. De cadeaus zijn een gift van Jezus wordt er verteld en de kinderen moeten zich netjes gedragen om cadeaus te krijgen.
In de kerstboom hangt szaloncukor (chocolaatjes in verschillende smaken) en deze gewoonte heeft Andrea nog steeds. De chocolade wordt in de boom gehangen en zo nu en dan wordt er een uit gesnoept door haar of Zsolt en Kinga. Toen de kinderen nog klein waren hebben ze op een avond de hele boom leeg gegeten. Omdat ze wisten dat Andrea dit natuurlijk niet zo’n goed idee vond, probeerden ze hun daad te maskeren door de lege papiertjes weer netjes dicht te vouwen en terug in de boom te hangen.
Tijdens de hele decemberperiode is Beigli een gerecht dat veel gegeten wordt. Het is een traditionele Hongaarse gebakssoort met maanzaad, dat je bijvoorbeeld bij de soep kunt eten.
Op een dag vroeg Kinga zich af waarom bij hen eigenlijk pas de kerstboom op 24 december werd opgezet en niet eerder, zoals bij de andere mensen in de straat. Ja, waarom zou ik daar eigenlijk aan vasthouden, dacht Andrea. Nu hebben ze de dag na Sinterklaas een mooie kunstboom in de kamer met onder andere lekkere szaloncukor versierd.
Wilt u zelf nu iets van de Hongaarse kersttraditie meenemen in uw kerstfeest, dan volgen hier een paar recepten.
Hongaarse tartaarsaus voor bij koolvis:
Meet 3 deciliter mayonaise af in een kom. Verdun met 1 eetlepel mosterd, 1 deciliter kookroom, 2-3 eetlepels droge witte wijn en het sap van een halve citroen. Breng op smaak met 1 eetlepel poedersuiker, een theelepel cayennepeper (gemalen zwarte of witte peper kan worden gebruikt) en zout. Het kan worden gemaakt met zure room in plaats van room en wijn. Hij past goed bij allerlei soorten salades, maar is het populairst als bijgerecht bij vleeswaren, vis, groenten en kazen, maar ook bij koude vis- en eiergerechten.
Toeltoett Kaposzta
Het is in Hongarije gewoon om veel koolgerechten te eten. Ook met kerst is dit een veel gegeten gerecht.
https://www.desmaakvanhongarije.nl/nl/recepten/hoofdgerechten/toeltoett-kaposzta/
Beigli (maanzaadgebakje)
https://www.ajvar.nl/hongaarse_recepten/hongaarse_maanzaadrol_walnootrol/